مسأله ۱۳۴۲. دوازده چیز نماز را باطل می‌كند و آنها را مبطلات» می‌گویند:
مبطل اول: از بین رفتن یكی از شرطهای نماز
مسأله ۱۳۴۳. اگر در بین نماز یكی شرطهای آن از بین برود[۱]، نماز باطل میشود و مسائل آن به طور مفصّل در قسمت مقدّمات نماز ذکر شد و در اینجا برای نمونه به ذکر چند مثال اکتفاء میشود:
مثال 1. اگر در بین نماز (در وسعت وقت) لباس نمازگزار نجس شود و امکان تطهیر یا بیرون آوردن لباس - بدون به هم خوردن موالات یا به هم خوردن صورت نماز- وجود نداشته باشد، نماز باطل میشود.
مثال2. اگر در بین نماز (در وسعت وقت) بفهمد مکانش غصبی است و امکان خارج شدن از آنجا در بین نماز - بدون به هم خوردن موالات با به هم خوردن صورت نماز- وجود نداشته باشد،نماز بنابر احتیاط لازم، باطل میشود.
در این موارد از آنجا که نمیتواند بقیّه واجبات و اجزاء نماز را با شرایط لازم نماز، که در قسمت مقدّمات نماز ذکر شد، به جا آورد،نماز باطل است.
مبطل دوم: باطل شدن وضو یا غسل
مسأله ۱۳۴۴. اگر در بین نماز عمداً یا سهواً، یا از روی ناچاری، عملی كه وضو یا غسل را باطل می‌كند پیش آید، مثلاً ادرار از او بیرون آید یا باد از او خارج شود یا بخوابد، نمازش باطل میشود؛ هرچند بتواند در بین نماز بدون از بین رفتن موالات یا به هم خوردن صورت نماز، مثلاً وضو بگیرد و همه واجبات نماز را با طهارت به جا آورد.
البتّه این حکم در یک صورت بنابر احتیاط واجب است و آن صورتی است که باطل شدن وضو یا غسل، پس از تمام شدن سجده آخر نماز از روی سهو یا ناچاری باشد. و كسی كه نمیتواند از بیرون آمدن ادرار و مدفوع خودداری كند، اگر در بین نماز ادرار یا مدفوع از او خارج شود، چنانچه به دستوری كه در احكام وضو گفته شد رفتار نماید، نمازش باطل نمی‌شود و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد، نمازش صحیح است.
مسأله ۱۳۴۵. كسی كه بی‌‌اختیار خوابش برده، اگر نداند كه در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن، لازم نیست نمازش را دوباره بخواند، به شرط آنكه بداند آنچه از نماز به جا آورده به اندازهای كه عرفاً آن را نماز بگویند بوده است؛ مثل اینكه شخص به یاد می‌آورد كه نیت، تكبیرة الاحرام، قیام، ركوع و یک سجده را در نماز در حال بیداری انجام داده است.
مسأله ۱۳۴۶. اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شک كند كه بعد از نماز بوده یا در بین نماز یادش رفته كه مشغول نماز است و خوابیده، نمازش با شرطی كه در مسأله پیش ذکر شد، صحیح است.
مسأله ۱۳۴۷. اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شک كند كه در سجده آخر نماز است یا در سجده شكر، چه بداند با اختیار خوابیده یا بی اختیار خوابش برده است، نمازش صحیح به حساب می‌آید و لازم نیست آن را دوباره بخواند.
مبطل سوم: گذاردن عمدی دستها روی هم به قصد خضوع و ادب
مسأله ۱۳۴۸. اگر نمازگزار دستها را به قصد خضوع و ادب در بین نماز روی هم بگذارد، چه این کار را به قصد آن که جزء نماز باشد انجام دهد و چه بدون این قصد، بنابر احتیاط واجب نمازش باطل میشود و اگر کسی این کار را به قصد آنکه چنین عملی را جزء دین است(تشریع)، انجام دهد، مرتکب حرام شده است، بلکه انجام این عمل بدون چنین قصدی هم بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
مسأله ۱۳۴۹. هرگاه از روی فراموشی یا ناچاری یا تقیه یا برای كار دیگری غیر از رعایت خضوع و ادب، مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را روی هم بگذارد، اشكال ندارد.
مبطل چهارم: گفتن عمدی آمین بعد از حمد
مسأله ۱۳۵۰. اگر مأموم در نماز جماعت عمداً در غیر حال تقیه، بعد از خواندن حمد، آمین» بگوید نمازش باطل میشود و باطل شدن نماز، با گفتن آمین» در مورد غیر مأموم، بنابر احتیاط واجب است؛ هرچند در حرام بودنش چنانچه به قصد وارد کردن این عمل در دین انجام شود، شكی نیست و اگر آمین را سهواً یا از روی تقیّه بگوید، نمازش اشكال ندارد.
مبطل پنجم: برگشتن و انحراف بدون عذر از قبله
مسأله ۱۳۵۱. اگر نمازگزار بدون عذر بدنش را از قبله برگرداند، طوری که وظیفه‌اش را در رو به قبله ایستادن رعایت نکند - مثل اینکه طوری بایستد که عرفاً نگویند رو به قبله است- نمازش باطل میشود و فرق ندارد این انحراف عمدی از قبله در حال خواندن قرائت یا ذکر باشد یا نباشد همچنین فرق ندارد مقدار انحراف به حد (90) درجه برسد یا نرسد؛ بنابر این اگر مثلاً پس از خواندن حمد و قبل از خواندن سوره، به صورتی که ذکر شد، از قبله منحرف شود، امّا فوراً برگردد و رو به قبله ایستاده و بخواهد سوره و بقیّه نماز را رو به قبله ادامه دهد، بازهم نماز باطل است.
مسأله ۱۳۵۲. اگر بدن نمازگزار از قبله برگردد، ولی این انحراف از قبله با عذر باشد، مثل آنکه، به علّت فراموشی، یا به سبب چیزی که او را بی اختیار از قبله منحرف کند، مانند باد شدید، از قبله برگردد،دو صورت دارد:
الف. چنانچه انحراف نمازگزار از قبله به طرف راست یا چپ نرسد، نماز او صحیح میباشد؛ ولی لازم است در صورتی كه عذرش در بین نماز برطرف شده، فوراً به طرف قبله برگردد.
ب. اگر انحراف نمازگزار از قبله به طرف راست یا چپ برسد یا نمازگزار پشت به قبله شود، چنانچه عذر وی در وقت نماز برطرف شود به گونهای که بتواند نمازش - هرچند یک رکعت از آن - را در وقت دوباره بخواند، باید این کار را انجام دهد؛ مثل وقتی که در تشخیص قبله اشتباه کرده و با انحراف (90)، یا بیش از (90) درجه نماز خوانده و دقایقی قبل از پایان وقت که میتواند حداقل یک رکعت را در وقت بخواند متوجّه اشتباه خودش شده است.
و اگر به این مقدار وقت ندارد یا بعد از وقت عذرش برطرف گردد، نمازی که با آن حال خوانده صحیح است.
مسأله ۱۳۵۳. اگر نمازگزار فقط صورت خود را از قبله برگرداند ولی بدنش به طرف قبله باشد، چنانچه به حدّی گردن را به سمت چپ یا راست كج كند كه بتواند مقداری از پشت سرش را ببیند، حكم او همان حكم برگشتن بدن از قبله است كه قبلاً ذكر شد و اگر انحراف او به این حدّ نباشد ولی عرفاً زیاد باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نمازش را دوباره بخواند و امّا اگر مقدار كمی گردنش را كج كند، نمازش باطل نمی‌شود، هرچند این كار مكروه است.
مبطل ششم: تكلّم و سخن گفتن عمدی
مسأله ۱۳۵۴. اگر نمازگزار عمداً در نماز سخنی گفته و حرفی بزند، آن حرف دو صورت دارد:
صورت اوّل: دو حرف یا بیشتر داشته باشد: در این صورت - هرچند بنابر احتیاط واجب حرفی که می‌زند معنا نداشته باشد - نمازباطل میشود.
صورت دوّم:یک حرفی باشد: در این صورت بازهم در دو مورد نماز باطل است:
الف. آن حرف در لغت یا امثال آن معنا داشته باشد؛ مثل قِ» که در زبان عربی به معنای نگهداری کن» است.
ب. آن حرف بی معنا باشد، امّا برای معنایی به کار رود مثلاً کسی در بین نماز خواندنِ نمازگزار از وی حرف دوم الفبا را سؤال کند و او در جواب تنها بگوید: ب».
ولی اگر یک حرفی گه گفته هیچ معنایی را نرساند، نماز باطل نمی‌شود.
مسأله ۱۳۵۵. اگر سهواً كلمهای بگوید كه یک حرف یا بیشتر دارد، هرچند آن كلمه معنا داشته باشد، نمازش باطل نمی‌شود ولی بنابر احتیاط، لازم است بعد از نماز سجده سهو به جا آورد كه توضیح آن خواهد آمد.
مسأله ۱۳۵۶. سرفه كردن و آروغ زدن در نماز اشكال ندارد و احتیاط لازم آن است كه در نماز به اختیار خود، آه» نكشد و ناله نكند و امّا گفتن کلمه آخ» و آه» و مانند اینها، اگر عمدی باشد، نماز را باطل می‌كند.
مسأله ۱۳۵۷. اگر كلمهای مثل اَللهُ اَكْبَر» یا سُبْحانَ الله» را به قصد ذكر و به نیّت قربت بگوید و در موقع گفتن آن، صدا را بلند كند، به قصد اینكه چیزی را به دیگری بفهماند، اشكال ندارد[۲] و همچنین اگر كلمهای را به قصد ذكر و به نیّت قربت به طور معمول بگوید هرچند بداند كه این كار سبب میشود كه كسی متوجّه مطلبی شود، مانعی ندارد.
مسأله ۱۳۵۸. اگر كلمهای مثل اللهُ اَكْبَر» یا سُبْحانَ الله» را بدین جهت كه چیزی به كسی بفهماند به قصد ذكر بگوید و انگیزه‌اش در گفتن اصلِ ذكر، متوجّه كردن دیگری باشد، باز هم نمازش صحیح است، شایان ذکر است این مطلب در مورد ذكر مطلق میباشد ولی در اذكار واجب یا مستحب نماز، اگر انگیزه‌اش اعلام به دیگران باشد لازم است در این اعلام، قصد قربت داشته باشد و بدون قصد قربت ذكر واجب یا مستحب محقّق نمی‌شود.
مسأله ۱۳۵۹. اگر نمازگزار در گفتن عبارت اللهُ اكبر»، یا‌الله» و مانند آن برای فهماندن مطلبی به دیگران، اصلاً قصد ذكر نكند به گونهای كه لفظ را در معنای دیگری غیر معنای اصلیش استعمال كند یا قصد هر دو امر را بكند طوری که کلمه را در هر دو معنا به كار برده باشد، نمازش باطل میشود؛ مگر اینكه جاهل قاصر و در غیر تكبیرةالاحرام باشد.[۳]
مسأله ۱۳۶۰. خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار آیهای كه سجده واجب دارد، اشکال ندارد و حكم خواندن آن چهار آیه، در نماز، در مسائل (1296 و 1297) ذكر شد.
مسأله ۱۳۶۱. دعا كردن در نماز اشكال ندارد[۴] ولی احتیاط مستحب است كه به غیر عربی دعا نكند.
مسأله ۱۳۶۲. اگر قسمتی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید، اشكال ندارد.
احكام سلام كردن و جواب سلام دادن
مسأله ۱۳۶۳. در حال نماز، انسان نباید به دیگری سلام كند و اگر دیگری به او سلام كند، باید جواب وی را بدهد؛ ولی جواب باید مثل سلام باشد، یعنی نباید کلمه‌‌ای را بر اصل سلام اضافه نماید؛ مثلاً اگر فردی به نمازگزار بگوید:سَلامٌ عَلَیکُمْ» در مقابل، نمازگزار نباید عمداً در جواب بگوید: سَلامٌ عَلَیکُمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَكاتُه» و اگر فرد سلام کننده کلمه سلام» را قبل از عَلَیکُمْ» بگوید، بنابر احتیاط لازم، نباید نمازگزار در جواب، کلمه عَلَیکُمْ» یا عَلَیك» را قبل از کلمه سلام» بگوید، همچنین احتیاط مستحب آن است كه جواب كاملاً همان طوری باشد كه او سلام كرده است، مثلاً اگر فرد گفته سَلامٌ عَلَیکُمْ»، نمازگزار در جواب بگوید: سَلامٌ عَلَیکُمْ» و اگر فرد گفته السَّلامُ عَلَیك»، نمازگزار بگوید: السَّلامُ عَلَیك» ولی در جواب عَلَیكُمُ السَّلام» میتواند عَلَیكُمُ السَّلام» یا السَّلامُ عَلَیكُم» یا سَلامٌ عَلَیكُم» بگوید.
مسأله ۱۳۶۴. اگر فردی به قصد سلام کردن، کلمه سَلام» را به تنهایی و بدون ذکر عَلَیک» بگوید، جواب سلام او واجب است و نمازگزار در نماز به عنوان پاسخ سلام، میتواند کلمه سَلام» را به تنهایی بکار برده و عَلَیک» را در تقدیر در نظر گیرد یا اینکه سَلامٌ عَلَیک» بگوید و کلمه عَلَیک» را اظهار نماید.
مسأله ۱۳۶۵. انسان باید جواب سلام را چه در نماز و چه در غیر نماز، فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول بدهد كه اگر جواب بگوید، عرفاً جواب آن سلام به حساب نیاید، چنانچه در نماز باشد، نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
مسأله ۱۳۶۶. فرد باید جواب سلام را چه در نماز و چه در غیر نماز، طوری بگوید كه سلام كننده بشنود، ولی اگر سلام كننده ناشنوا باشد یا سلام كننده سلام داده و سریع رد شود، چنانچه ممكن باشد كه جواب سلام را با اشاره یا مانند آن به او بفهماند، جواب دادن لازم است و اگر فهماندن جوابِ سلام به سلام کننده ممکن نباشد، جواب دادن در نماز جایز نیست و در غیر نماز نیز لازم نمیباشد.
مسأله ۱۳۶۷. اگر مُجری رادیو یا تلویزیون به مخاطبین خود سلام کند و مخاطبین به طور غیر حضوری از طریق رادیو یا تلویزیون، سلام وی را بشنوند، جواب سلام بر آنان واجب نیست؛ بلکه در نماز جایز نمیباشد، امّا اگر فرد از طریق تماس تلفنی و مانند آن به دیگری سلام کند، به گونهای که دو طرف صدای یکدیگر را به هنگام گفتگو، به طور مستقیم دریافت می‌‌کنند، جواب سلام لازم است.
مسأله ۱۳۶۸. اگر زن یا مرد نامحرم یا بچّه ممیّز یعنی بچّهای كه خوب و بد را می‌فهمد، به نمازگزار سلام كند، نمازگزار باید جواب او را بدهد و اگر زن به لفظ سَلامٌ عَلَیكْ» یا سَلامٌ عَلَیكَ» به مرد نمازگزار سلام كند، نمازگزار مرد میتواند در جواب بگوید سَلامٌ عَلَیكْ» یا سَلامٌ عَلَیكِ» یعنی كاف را کسره ( ـِ ) بدهد.
مسأله ۱۳۶۹. اگر نمازگزار جواب سلام را عمداً ندهد، هرچند معصیت كرده ولی نمازش صحیح است.
مسأله ۱۳۷۰. اگر كسی به نمازگزار غلط سلام كند، واجب است جواب او را بدهد و بنابر احتیاط واجب، باید جواب سلام را به طور صحیح بگوید.
مسأله ۱۳۷۱. واجب است نمازگزار جواب سلام را به قصد تحیّت بگوید و مانعی ندارد كه قصد دعا هم بكند یعنی از خداوند متعال برای كسی كه سلام كرده، سلامتی بخواهد.
مسأله ۱۳۷۲. جواب سلام كسی كه از روی مسخره یا شوخی سلام می‌كند و جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان در صورتی كه کافر ذمّی نباشند، واجب نیست و اگر ذمّی باشند، بنابر احتیاط واجب، به كلمه عَلَیْك» اكتفاء شود.
مسأله ۱۳۷۳. اگر كسی به عدّهای سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است؛ ولی اگر یكی از آنان جواب دهد، كافی است هرچند جواب دهنده که مخاطب فرد سلام کننده بوده، بچّه نابالغ ممیّز باشد. به عنوان مثال، سخنرانی که از قبل از شروع سخنرانی، در اولین لحظه ملاقات، به جمع حاضر در آن مکان سلام میکند یا فردی که وارد مسجد یا مکانی دیگر میشود و به جمع حاضر در آن مکان سلام میکند یا مُجری رادیو و تلویزیون که در اوّلین لحظه ملاقات، به مخاطبین حاضر در همان مکان، سلام می‌‌نماید و موارد دیگرِ مانند آن، جواب سلام او بر همه مخاطبین حاضر که به آنها سلام شده است، واجب میباشد؛ ولی اگر یكی از آنان جواب دهد كافی است و در این حکم فرقی بین گفتن سَلامٌ عَلَیکُمْ یا سَلامٌ عَلَیکُمْ جَمیعاً نیست.
مسأله ۱۳۷۴. اگر كسی به عدّهای سلام كند و شخصی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته باشد جواب بدهد، باز هم جوابِ سلام او بر آن عدّه واجب است.
مسأله ۱۳۷۵. اگر فرد به عدّهای سلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است، بداند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را نداشته و به دیگران که مشغول نماز نیستند سلام کرده است، در این صورت فرد نمازگزار نباید جواب بدهد؛ هرچند افراد دیگر که به آنان سلام شده جواب سلام را عمداً یا سهواً نگویند.
مسأله ۱۳۷۶. اگر فرد به عدّهای سلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است شک كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را هم داشته یا نه، نباید در بین نماز جواب بدهد و همچنین است، بنابر احتیاط واجب، اگر بداند قصد او را هم داشته ولی دیگری زودتر جواب سلام را بدهد، امّا اگر بداند قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد، یا شک كند كه دیگران جوابش را دادهاند یا نه، باید جواب او را بگوید.
مسأله ۱۳۷۷. اگر دو نفر با هم به یكدیگر سلام كنند، بنابر احتیاط واجب، باید هر یک جواب سلام دیگری را بدهد.
مسأله ۱۳۷۸. سلام كردن مستحب است و در روایت است كه سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر، سلام كند.
مسأله ۱۳۷۹. در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلاً اگر كسی گفت: سَلامٌ عَلَیْكُمْ» در جواب بگوید: سَلامٌ عَلَیْكُمْ وَرَحْمَةُ اللّه».
مبطل هفتم: خندیدن عمدی (قهقهه)
مسأله ۱۳۸۰. قهقهه زدن عمدی، نماز را باطل می‌كند؛ هرچند بدون اختیار بوده ولی مقدّماتش اختیاری باشد؛ بلكه چنانچه مقدّماتش هم اختیاری نباشد، در صورتی كه وقت برای دوباره خواندن نماز باقی باشد، بنابر احتیاط لازم، باید آن را دوباره بخواند و چنانچه وقت برای آن نباشد، نماز صحیح است و منظور از قهقهه، خنده بلند و با صدا که شامل کشیدن صدا و دور دادن آن در گلو است میباشد، امّا خنده صدا داری که عرفاً قهقهه محسوب نشود، مبطل نماز نیست؛ هرچند احتیاط مستحب پرهیز از آن است. همچنین تبسّم و لبخند نماز را باطل نمی‌کند؛ هرچند عمدی باشد.
مسأله ۱۳۸۱. اگرنمازگزار عمداً بی‌صدا بخندد یا سهواً با صدا بخندد، به گونهای که صورت نماز به هم نخورد، نمازش اشكال ندارد.
مسأله ۱۳۸۲. اگر برای جلوگیری از صدای خنده، حالش تغییر كند، مثلاً رنگش سرخ شود، در باطل شدن نمازش اشکال است و احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند.
مسأله ۱۳۸۳. اگر نمازگزار به علّت ندانستن مسأله در نماز با صدای بلند بخندد (قهقهه بزند)، چنانچه جاهل قاصر باشد نه جاهل مقصّر (یعنی در ندانستن و جهل خود معذور باشد) و صورت نماز نیز به هم نخورده باشد نمازش صحیح است.
مبطل هشتم: گریه عمدی برای كار دنیا
مسأله ۱۳۸۴. اگر نمازگزار عمداً و با اختیار با صدا یا بی‌صدا برای امور دنیا یا به سبب یاد آوردن میّتی گریه كند بنابراحتیاط واجب نمازش باطل میشود.
مسأله ۱۳۸۵. اگر نمازگزار بدون اختیار گریه کند به گونهای که گریه بر او غالب و چیره شود و نتواند گریه خویش را کنترل نماید، چنانچه مقدّماتش اختیاری باشد، حکم گریه کردن عمدی و با اختیار را دارد یعنی بنابر احتیاط واجب نمازش باطل میشود؛ بلكه چنانچه مقدّماتش هم اختیاری نباشد، در صورتی كه وقت برای دوباره خواندن نماز باقی باشد و فرد بتواند بدون گریه نماز را بخواند، بنابر احتیاط لازم، باید آن را دوباره بخواند و امّا چنانچه وقت نباشد نمازش صحیح است.
مسأله ۱۳۸۶. اگر گریه بر نمازگزار غالب و چیره شود به گونهای که گریه او قابل پیشگیری و کنترل نباشد و در تمام وقت نماز جز در حال گریه نتواند نماز بخواند، هرچند در نماز، تنها به انجام واجبات نماز اکتفاء نماید، در این صورت باید نمازش را با همان حال بخواند و صحیح است.
مسأله ۱۳۸۷. اگر نمازگزار از ترس خداوند متعال یا از روی شوق به او یا برای آخرت گریه كند، آهسته باشد یا بلند، اشكال ندارد؛ بلكه از بهترین اعمال عبادی محسوب میشود.
مسأله ۱۳۸۸. اگر نمازگزار در مقام دعا برای خواستن حاجت دنیوی، از روی تذلّل و فروتنی در پیشگاه خداوند متعال گریه كند و حاجتش را از او بخواهد، اشكال ندارد و نمازش صحیح است.[۵]
مسأله ۱۳۸۹. گریه در نماز برای مصایب وارده بر حضرت سیّد الشّهداء أبا عبد اللّه الحسین(علیه‌السلام) یا سایر ائمّه هدیٰ(علیهم‌السلام) با قصد قربت و نزدیک شدن به درگاه الهی، اشکال ندارد.
مبطل نهم: انجام فعل كثیر و كاری كه صورت نماز را به هم بزند
مسأله ۱۳۹۰. كاری كه صورت نماز را به هم بزند، مثل به هوا پریدن و مانند آن، نماز را باطل می‌كند و فرق ندارد عمدی باشد یا از روی فراموشی، یا اینكه بی اختیار پیش آید.
مسأله ۱۳۹۱. اشاره كردن با دست، زدنِ دست بر روی پا یا دست دیگر برای فهماندن چیزی به دیگری، برداشتن چیزی از روی زمین مثل قرآن یا کتاب دعا، بغل کردن نوزاد، کشتن ه موذی، راه رفتن به مقدار کم برای برداشتن مهر نماز از روی طاقچه و مانند آن با شرایط ذیل اشكال ندارد:
1. صورت نماز به هم نخورد. 2. نمازگزار از قبله منحرف نشود. 3. در حال حرکت قرائت و ذکرهای نماز را نگوید. 4. موالات در نماز و سایر شرایط صحیح بودن نماز را رعایت نماید.
مسأله ۱۳۹۲. اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه عرفاً نگویند نماز می‌خواند، نمازش باطل میشود.
مسأله ۱۳۹۳. اگر در بین نماز كاری انجام دهد یا مدّتی ساكت شود و شک كند كه صورت نماز به هم خورده یا نه، باید نماز را دوباره بخواند، ولی بهتر این است كه آن را تمام كرده و سپس دوباره به جا آورد.
مبطل دهم: خوردن و آشامیدن
مسأله ۱۳۹۴. اگر فرد در نماز طوری بخورد یا بیاشامد كه صورت نماز از بین برود به طوری که نگویند نماز می‌خواند - عمداً باشد یا از روی فراموشی - نمازش باطل میشود؛ امّا اگر طوری باشد كه صورت نماز از بین نرود، چنانچه عمدی باشد، بنابر احتیاط واجب، نماز باطل میشود و آن را دوباره بخواند ولی اگر از روی فراموشی و سهو باشد، نمازش اشکال ندارد.
مسأله ۱۳۹۵. اگر در بین نماز، غذایی را كه در دهان یا بین دندان‌‌ها مانده فرو ببرد، نمازش باطل نمی‌شود و نیز اگر كمی قند یا شكر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود، اشكال ندارد.
مبطل یازدهم: پدید آمدن شک‌های باطل در ركعتهای نماز
مسأله ۱۳۹۶. اگر برای نمازگزار، یکی از شک‌های باطل كننده پیش آید، مثل اینکه در ركعتهای نماز دو ركعتی واجب یا سه ركعتی، یا در دو ركعت اول نمازهای چهار ركعتی قبل از سر گذاشتن بر مهر در سجده دوم، شک نماید و شک وی باقی مانده و ثابت گردد، نمازش باطل میباشد.
مبطل دوازدهم: زیاد یا كم كردن عمدی یا سهوی ركن نماز
مسأله ۱۳۹۷. اگر ركن نماز را عمداً یا سهواً كم كند یا چیزی را كه ركن نیست عمداً كم كند یا چیزی از اجزای نماز را عمداً اضافه كند، نماز باطل میشود و همچنین اگر ركنی را مثل ركوع یا دو سجده از یک ركعت، سهواً اضافه كند، نمازش، بنابر احتیاط واجب، باطل میشود و امّا اضافه كردن تكبیرة الاحرام به طور سهوی، مبطل نماز نیست.
یک قاعده كلّی
مسأله ۱۳۹۸. اگر بعد از نماز شک كند كه در بین نماز كاری كه نماز را باطل می‌كند انجام داده یا نه، نمازش صحیح است.
نماز ,سلام ,كه ,مسأله ,جواب ,باطل ,نماز را ,جواب سلام ,در بین ,در نماز ,بنابر احتیاط ,بنابر احتیاط واجب، ,جواب بگوید سَلامٌ ,بنابر احتیاط لازم، ,باشد، بنابر احتیاط
درباره این سایت